Borçlular karşısında alacaklıların hakkını korumak icra hukukunun temel amaçlarından biridir. Hukuki himaye kavramını uygulamaya geçirir. Hak sahiplerinin menfaatleri maddi hukuk taleplerinin devlet kuvveti ile gerçekleştirilmesinde zarar görebilir.
Bu amaca uygun olarak işleyen icra prosedüründe hak sahiplerine ait olan menfaatlerin ihlal edilmemesi amacıyla, menfaatleri tehlikeye giren hak sahiplerine mevcut olan haklarını korumaları için imkânlar sağlayan yerler tasarlanmıştır.
Menfaatlerin ihlal edilmesinden doğan hakların korunması amacıyla tasarlanan kurumlardan biri istihkak davalarıdır. Medeni Kanun tarafından da düzenlenen istihkak davaları Eşya Hukukunda yer alan istihkak davası, Miras hukukunda yer alan miras nedeni ile istihkak davası ve icra hukukunda yer alan haciz ve iflas nedeniyle istihkak davası olarak isimlendirilmiştir.
İcra Hukuku borçlunun borcunu almak amacıyla devlet zoruyla taşınır varlıklara ya da taşınmaz varlıklara el konularak karşılanmasını konu alan hukuk dallarından biridir. Borçlunun borcunu ödememesi halinde alacaklının sahip olduğu hakkı ondan ne şekilde tahsil edeceğini icra iflas hukuku gösterir. Alacaklının hakkını korumak amacıyla icra takibi yapılabileceği gibi iflas yolu ile de takip yapılabilir.
İcra ve iflas takibinde de borçlunun böyle bir durum karşısında hangi yasal yollara başvurarak karşılık vereceği, alacaklının haklarına hangi yollardan başvuru yaparak sahip olabileceği yine alacaklının hangi hukuksal olanaklara ve haklara sahip olduğu gibi konularla ilgilenen hukuk dalı icra hukukudur.
İcra yolu ile takip hukukta üç şekilde gerçekleşmektedir;
1-İlamlı Takip: Alacaklının sahip olduğu hakları borçludan almak üzere mahkemeden bir ilam alması yoluna ilamlı takip denir.
2-ilamsız Takip: Mahkeme ilamına sahip olmadığı halde ilamlı icra yoluna başvurmayan, alacaklıların borçlarını elde edebilmek amacıyla başvurdukları icra türüne ilamsız yani adi takip adı verilir. Alacaklının icra dairesine giderek borçlu adına çıkarttığı ödeme emri ilamsız takiptir.
3-Kombiyo Senedine Dayalı Takip: Kıymetli evraklardan olan poliçe, bono, çek gibi belgelere dayanarak alacaklının borçludan talep ettiği haklar kombiyo senedine dayalı takip olarak adlandırılır.
İcra hukukunun varoluş amaçları arasında da hukuki himaye ve alacaklıların borçlular tarafından ihlal edilen haklarının korunması yer alır.