Ceza Muhakemesinde Hukuka Aykırı Deliller

Ceza Muhakemesinde Hukuka Aykırı Deliller; Herkesin huzurunu sağlayabilmek adına işleyen hukuk kuralları, yöntemleri itibariyle de sorgulanabilir ve değiştirilebilmektedir. Amaç doğru bilgiye ulaşmak ve kanunları adil bir şekilde uygulamaktır.

İşlenen suçun tanımı kadar, bu suçla ilgili yaptırımlara varıncaya kadar adil bir süreç yürütülmelidir. Bir eylemin ya da durumun tanımlanmasında ceza muhakemesi etkindir. Tanımı olarak; Ceza muhakemesi, suç şüphesinin ilgili makamlarca tespit edilmesiyle başlayarak, suça ilişkin somut bir delil bulmak amacı ile yürütülen süreçtir. İddianamenin kabul edilmesi, soruşturulması ve hakimin karar vermesinde son derece önemlidir.

Delillerin Önemi

Cumhuriyet savcısına veya kolluğa gelen olay ya da durum sonucunda oluşan verilerin delil kabul edilmesi suç tespitinden sonra çok önemlidir. Elbette bu süreçte failden delil toplaması beklenemez, bu durumda hatta delil karatma ya da deforme etme şüphesi bile taşıyabilmektedir.

Bu kanaat suçun var olduğu yönünde ise ceza muhakemesi sırasında soruşturma ve kovuşturma aşamalarında, olay deliller vasıtasıyla tekrar canlandırılır. Bu durum hakimin karar vermesini sağlamaya yöneliktir.

Adaletin işleyebilmesi için toplanan bu deliller, ceza muhakemesinde hukuka aykırı deliller olmamak kaydıyla kabul edilir. En önemli şart avukat ve hakim için budur. Örneğin, eğer deliller yeterli görülmezse Cumhuriyet savcısı tarafından takipsizlik kararı verilebilir. Ceza muhakemesinde hukuka aykırı deliller nedir konusu bu şartlar kapsamında değerlendirilir.

Yasaya Uygun Deliller

• İfade edilen suçla delil, bağlantılı olmalı ve somut bir şeye dayanmalıdır.
• Sağlam bir şekilde ve güvenilir yollardan elde edilmiş olmalı, yoksa ceza muhakemesinde hukuka aykırı deliller olarak delil yasaklarına girmektedir.
• Hakimin kanaatini etkilemek için uydurulmuş ya da bozulmuş olmamalıdır.
• Delil, mahkemede herkes tarafından tartışılabilmeli, akla ve mantığa aykırı olmamalıdır.
• Deliller, bilime aykırı niteliklere sahip olmamalıdır.

Ceza muhakemesinde hukuka aykırı deliller nelerdir sorusunu kapsayabilecek durumlar, bu genel kurallara uymayan deliller olabilmektedir.

Hak ve Özgürlükler Kapsamında Deliller

Kişilerin hak ve özgürlüklerini kısıtlayan ya da sınırları ihlal ederek elde edilen deliller, ceza muhakemesinde hukuka aykırı deliller kapsamındadır. Kişinin izni ya da haberi olmadan bazı bilgileri ulaşılsa da bunlar delil olarak kabul göremez.

Ceza muhakemesinde hukuka aykırı deliller listesinde kişilerin hak ve hürriyetleri göz önünde bulundurularak bir değerlendirme yapılır. Örneğin kişinin telefonu dinlenerek ele geçirilen bilgiler delil sayılamaz. Fakat savcı, hakime soruşturma esnasında başvurarak dinleme yapılmasını talep edebilir. Gerekli görülürse belli bir süre bu uygulanabilir, ayrıca her suç kapsamında uygulanması da mümkün değildir. Araştırılması için verilen bu süre ise uzun olmamaktadır.

Bu tür bir hak ihlalinin yapılması için ayrıca kuvvetli ve somut şüphe tespiti hakim tarafından istenecektir. Genelde yüz kızartıcı, ağır ve uluslarası suçlar için bu süreli izinler verilebilmektedir. Bu ciddi suçlarla mücadele edebilmek adına ceza muhakemesinde hukuka aykırı deliller olarak adlandırılabilecek somut deliller, böylece değerlendirmeye alınır.