Soruşturma esnasında delil oluşturabilecek ve ileriki süreçlerde müsaderesine hükmedilebilecek her türden eşyanın zilyedinin kişinin rızası dışında elinden alınarak, o eşya üzerindeki her türlü tasarruf yetkisinin kaldırılmasına elkoyma adı verilmektedir. Ceza Muhakemesinde elkoyma kararı ve uygulaması oldukça sık rastlanılan tedbir amaçlı uygulamalardan birisidir. (CMK m. 13, Adli ve Önleme Aramaları Yönetmeliği, m.4)
Soruşturma ya da kovuşturma konusu kapsamında suçun işlendiğine dair kuvvetli şüphe nedeni bulunan hallerde şüpheli ya da sanığa ait olan;
- Taşınmazlara
- Her nevi ulaşım aracına
- Banka ve mali kurumlardaki hesaplarına
- Gerçek ya da tüzel kişi olarak sahip olunan her türlü hak ve alacaklara
- Kıymetli evraklara
- Varsa şirket ortaklık paylarına
- Kiralık kasa birikimlerine el konulabilir.
El Koyma Kararını Kim Verir?
Elkoyma kararı avukata bağlı değil; genel olarak hakim kararı üzerine, hakimin yetkisi ile alınan bir karardır. Ancak gecikme sakıncasının söz konusu olduğu hallerde Cumhuriyet Savcısı, Cumhuriyet Savcısına ulaşılamadığı durumlarda ise kolluk amirinin yazılı emri ile gerçekleştirilebilmektedir. Eğer yetki hakim kararı dışındaki yetkililer tarafından uygulanmışsa yapılan işlem 24 saat içerisinde hakim onayına sunulmalıdır. Eğer hakim kararı gerekli görmezse 48 saat içerisinde kararını açıklayarak elkoyma işleminin kendiliğinden kalkmasını sağlar. (CMK 127 – CMK 127/3)
Yetkili mercilerin çıkartmış olduğu elkoyma kararının ardından kişinin bilgilendirilmesi ile arama yapılır. Arama esnasında delil olarak gerekli görülebilecek eşya ve malvarlığı tespit edildiği ve kişi ermek istemediği takdirde yetkilendirilmiş olan kolluk görevlileri sz konusu eşya ve makvarlığını muhafaza altına alır. Kişi muhalefet gösterdiği halde söz konusu eşyaların zilyedi konusuyla ilgili madde 60 da bildirilen disiplin hapsi uygulanır. Ancak bu kişi şüpheli, sanık ya da tanıklıktan çekinebilecek bir kişi ise Anayasanın 38 inci maddesinin beşinci fıkrası gereği disiplin hapsi uygulanmaz.
Elkoyma Kararına İtiraz
Kendine ait tasarruf yetkisi ve zilyedliği bulunan kişiler mahkeme kararı ile elkoyma işlemi ile karşı karşıya kaldıklarında bu işleme karşı itirazda bulunabilirler.
İtiraz yolu açık olan elkoyma işleminde itiraz mercii ise kararın çıkartıldığı mahkeme hakimidir. (CMK m.127/4)
“Ceza Muhakemesinde Elkoyma Kararı ve Uygulaması” üzerine 2 yorum