Boşanma kısaca evliliğin son bulması anlamına gelmektedir. Boşanma sonucunda maddi manevi bazı sonuçlar ortaya çıkmaktadır; velayet, mal paylaşımı, nafaka, tazminat gibi gibi… Tazminat, bir kişiye verilen zarar karşılığında ödenen paradır. Evlilik kurumu ayakta tutan en önemli unsurlardan biride ekonomidir. Evlilikte ortak ekonomi, boşanma durumu gerçekleştiği anda bozulur. Bu durumda eşlerden birinin diğer eşin zararlarını karşılaması durumuna boşanmada tazminat davası denebilir. Boşanmada tazminat hakkı eşlere Türk Medeni Kanunun 4721.sayılı maddesince tanınmıştır ve eğer ki mahkeme bu yönde bir karar çıkarsa uygulama zorunluluğu vardır. Medeni kanuna göre boşanma sürecinde maddi ve manevi tazminat talep edilebileceği gibi her ikiside karşı taraftan talep edilebilmektedir.
Anlaşmalı Boşanmada Tazminat
Evliliğin sona erdirilmesi sürecinde eşler birbirleriyle uzlaşma sağladıkları takdirde ve bu uzlaşmaları mahkeme bildirdikleri takdirde hakim tazminat miktarına müdahalede bulunmaz. Bu boşanma türünde eşler maddi ve manevi tazminat miktarına kendi aralarında karar verirler ve bu kararı bir protokolle mahkemeye bildirirler. Anlaşmalı boşanmada tazminat miktarı ve ödeme konusunda uzlaşmış olmaları gerekir ve açıkça belirtilmelidir.
Çekişmeli Boşanmada Tazminat
Eşlerin evliliğin sona erdirilmesi sürecindeki kusurlarının tespit edilmesi gerektiği boşanma türüne çekişmeli boşanma denir. Çekişmeli boşanmada boşanmayı gerektiren olayların ispat edilmesi ve hangi tarafın ne kadar kusurlu olduğu belirlenmesi gerekmektedir. Mahkeme, kusur oranlarına göre maddi ve manevi tazminat hükümlerine varabilir.
Boşanmada Maddi Tazminat Nedir?
Maddi Tazminat: Boşanma sonrasında eşlerin, ekonomik birliktelikleri ortadan kalkacağı için bazı ekonomik zararlarla karşı karşıya kalabilirler. Bu durumlarda daha az kusurlu olan ya da hiç kusuru bulunmayan eş tarafa maddi tazminat ödemektedir.
Maddi tazminat için gerekli şartlar:
- Evliliğin mahkemenin alacağı kararla bitirilme ve taraflardan birinin maddi tazminat talebinde bulunma gereklidir.
- Boşanmada tazminat isteyecek olan kişi evliliğin bitirilme sürecinde kusurlu bulunmama yada daha az kusurlu bulunmalıdır. Aksi takdirde maddi tazminat talebiniz reddedilmektedir.
- Evliliğin bitilmesi sonucunda tazminat talebinde bulunan kişinin ekonomik olarak zarar görmüş olması gereklidir. Örneğin, evlendikten sonra çocuğu için mesleğini bırakıp ev hanımlığı yapan bir kadın, evlilik sonrası işinden ayrıldığı için ekonomik olarak zarar görmüş demektir.
- Ayrıca tazminat miktarı iki taraf içinde makul ölçülerde olmalıdır.
- Boşanmada tazminat davası, boşanma davası ile ya da boşanma kararı verilmesinden sonra 1 yıl içerisinde açılmalıdır. Aksi takdirde dava hakkı ortadan kalkar.
Boşanmada Maddi Tazminat Miktarı Nasıl Ölçülür?
Boşanmada tazminat davası açacak olan kişiler için en önemli kriterlerinden biri, karşı tarafın ödeme gücüdür. Maddi değer, dava açılan tarafın geliri ölçüsünde belirlenmektedir. Aksi takdirde bu talep yerine getirilmeyecektir. Eğer maddi tazminat talebi kişinin ödeme gücünden yüksekse, mahkeme ödeme gücü doğrultusunda bir miktar belirler.
Bir diğer önemli kriter ise talep edilen tazminat miktarıdır. Mahkeme, talep edilen tazminat miktarının üstüne bir karar vermez. Örneğin; 100.000 TL değerinde bir tazminat davasına mahkeme 150.000 TL kararı veremez.
Ayrıca boşanmadaki kusur oranları, evliliğin süresi de tazminat miktarlarına etki edebilmektedir.
Hangi Durumlarda Maddi Tazminat Hakkı Ortadan Kalkar?
Maddi tazminat hakkı bazı durumlarda ortadan kalkar. Bu durumlar şu şekilde sıralanmaktadır:
- Tazminat alan ya da veren kişiden birinin vefatı
- Tazminat alan kişinin yeniden evlenmesi ya da evli hayatı sürdürmesi
- Tazminat alan kişinin kusurlu bir yaşam sürmesi
- Tazminat alan kişinin ekonmik ihtiyaç durumunun sona ermesi
Boşanmada Manevi Tazminat Nedir?
Manevi Tazminat: Boşanma eyleminin gerçekleşme sonrası kişilerde birinin psikolojik sorunlar ortaya çıkar. Üzüntü, stres, mahalle baskısı, toplumsal baskı, statü sorunu gibi durumlar sonucun kişiler boşanma sonrası kişilik hakları zedelenmektedir veya sağlık sorunları yaşar. Bu gibi durumlarda kişilik hakları zedelenen kişilerin manevi tazminat davası açma hakları doğar.
Manevi tazminat için gerekli şartlar:
- Evliliğin mahkemece sonra erdirilme ve taraflardan birinin manevi tazminat talebinde bulunma gereklidir.
- Manevi tazminat dava açan kişi evliliğin sona erme sürecinde kusurlu bulunmamalı yada daha az kusurlu bulunmalıdır.
- Evliliğin bitilmesi sonucunda kişilik hakları çerçevesinde zarar görmüş olması gereklidir. Örneğin, evlendikten sonra çocuğu için mesleğini bırakıp ev hanımlığı yapan bir kadın, evlilik sonrası işinden ayrıldığı için ekonomik olarak zarar görmüş demektir. Örneğin, eşi tarafından psikolojik şiddete uğrayan bir kadın manevi tazminat davası açma hakkıan sahiptir.
- Boşanmada manevi tazminat davası da boşanma davası ile ya da boşanma kararı verilmesinden sonra 1 yıl içerisinde açılmalıdır. Aksi takdirde dava hakkı ortadan kalkar.
- Manevi tazminat, maddi tazminattan farkı olarak sadece tek seferde ve toplu olarak ödenmektedir. Ayrıca miras bırakılamaz ve devredilemez.
Manevi Tazminat Miktarı Nasıl Belirlenir?
Tazminat miktarında da en önemli unsur ödeyecek olan tarafın ekonomik gücüdür ancak manevi tazminat davası maddi tazminat davası kadar yüksek değildir. Mahkeme talep edilen tutardan fazlasına kanaat getirmez. Örneğin; 20.000 TL’lik bir dava açılysa mahkeme 30.000 TL manevi tazminat kararına hükmetmez.
Üçüncü Kişiye Tazminat Davası Açılabilir Mi?
Boşanmada tazminat davası, boşanma süreci ve sonraki 1 yıl süresince eşe ve üçüncü kişilere karşı açılmaktadır. Aldatma eyleminde bulunan kişiye de maddi ve manevi yada her iki tazminat davasını açar.
İlginizi Çeker;
Boşanmada Tazminat Çeşitleri Nelerdir?
Boşanmak İçin Gerekli Olan Evraklar
“Boşanmada Tazminat Davası” üzerine 7 yorum