Askerlik görevini yapan kişilerin, askerken işlediği suçların yaptırımları Askeri Ceza Kanunu’nda belirlenmiştir. Yani askerlik görevini devam ettiren kişi yargılanırken Askeri Ceza Kanunu’nun hükümlerine göre yargılanır. Fakat askeri olmayan suçlarda ise tekrar Türk Ceza Kanunu devreye girer.
Askeri Ceza Kanunu’nda hapis cezası çok sık başvurulan bir yaptırım olarak göze çarpmaktadır. İlgili kanunun maddelerine bakıldığında:
Madde 66: 1- Aşağıda yazılan askeri şahıslar bir yıldan üç yıla kadar hapsolunur:
- Kıt’asından veya görevi icabı bulunmak zorunda olduğu izinsiz olarak altı günden fazla uzaklaşanlar,
- Kıt’asından veya görevini yapmakta olduğu yerden izin, istirahat veya hava değişimi alarak ayrılanlardan, dönmeye mecbur bulundukları günden itibaren altı gün içerisinde özürsüz olarak gelmeyenler,
2- Aşağıda yazılı hallerde hapis cezası iki yıldan aşağı olamaz,
- Suçlu, silah, mühimmat ve bunların teçhizat veya nakil vasıtalarından ve hayvanlardan birini veya ordu hizmetine tahsis edilen herhangi bir şeyi beraberinde götürmüş ise;
- Suçlu hizmet yaparken kaçmış ise;
- Suçlu mükerrir ise;
3- Seferberlikte bu maddede yazılı mehiller yarıya indirilir.
Maddeler incelendiğinde izinden çok kısa bir süre bile geç dönen bir askere 1 yıldan üç yıla kadar hapis istendiği görülmektedir. Önceki kanunda, firar suçlarında hapis cezası yerine seçenek yaptırımlar konusunda büyük sıkıntıların da olduğu göze çarpmaktaydı. Firar suçuna isteyerek veya istemeyerek iştirak eden bir askerin infazı askeri cezaevinde gerçekleşmekteydi.
Anayasa Mahkemesi ve Yüksek Mahkeme Kararları
17 Ocak 2013’de toplanan Anayasa Mahkemesi heyeti, Askeri Ceza Kanunu’nun hapis cezaları konusunda bir takım hükümlülüklerinin, Anayasaya aykırı olduğu gerekçesiyle iptal edilmesine ilişkin müracaatlar sonucunda kararlarını açıkladı. Buna göre Askeri Ceza Kanunu’nda yer alan, süresinin uzunluğu ya da kısalığına bakılmaksızın cezaevlerinde infaz edilen askeri suçların düzenlemeleri Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edildi.
Yüksek Mahkeme de verdiği kararda kaçak, bakaya, firar gibi suçlar ile ilgili olarak zamanaşımı kuralını neredeyse sınırsız seviyeye çıkaran Askeri Ceza Kanunu’nun ilgili maddelerini “hukuk devleti” ve “kanun önünde eşitlik” ilkesine aykırılığı nedeniyle iptal etti. Bunlardan yola çıkarak askeri ceza sisteminin günümüze uygun olmayan yönlerinin bulunup, bu yönlerin detaylı bir çalışma ile günümüz hukuk sistemine uyarlanması gerektiği açık olarak görülmektedir.
Hapis Cezasına Alternatif Yaptırımlar
Bir süre önce yürürlüğe giren yeni Türk Ceza Kanunu ile kısa süreli hapis cezalarının, cezaevlerinde infaz edilmesinin sakıncaları da göz önüne alınarak, suçlunun kişiliği, ekonomik ve sosyal durumu, yargılanırken duyduğu pişmanlık gibi etmenlere de bakılarak farklı cezalara çevrilmesi düzenlemeye konulmuştur. Firar suçlarında hapis cezası yerine seçenek yaptırımlara örnek olarak şunlar verilebilir:
- Çeşitli seviye ve tutarda adlî para cezaları
- Zararın suçlu tarafından iadesi
- İki yıldan düşük olmamak kaydıyla bir eğitim kurumuna katılmak.
İlginizi Çekebilir;
Askeri Avukat İstanbul Şehrindeki Davalara Bakıyor
Çekişmeli Boşanma Davasında Delillerin Önemi
Merhabalar benin akrabam 99 senesinde 5 buçuk aylık askerlik yaptıktan sonra firar etmiş. O günden bugüne firar durumunda gidip teslim olmak istiyor fakat hapis cezasından korkuyor. Hapis cezası yerine para cezası oluyor mu ? Bu sene çıkan aftan yararlanabilir mi ? Yardımcı olabilir misiniz . Teşekkürler