İştirak Nafakası Davası

Birinin başka birine bakma sorumluluğuna, tüm ihtiyaçlarını giderme ve yaşamını ayakta tutma zorunluluğunu ödememe koşullarına bağlamaya nafaka denir. Medeni kanunda düzenlenen 4 çeşit kanundan biri de İştirak nafakası kanunudur. 4787 sayılı kanun ile kurulan Aile Mahmekesi tarafından nafaka davaları görülür.

Bu kanunda önemli olan, eşlerin birbirine karşı sorumluluklarını yerine getirmeyen ya da kusurlu davranma değildir. Aslolan çocuğun velayeti kendisine verilmeyen eşin, velayeti kendisinde bulunan eşe maddi anlamda destek olmakla yükümlü olmasıdır. Bu nafaka çocuğun genel yaşam şartlarını devam ettirmesinin yerine getirilmesi, eğitim ve yaşam ihtiyaçlarının yerine karşılanması, ikamet ve barınma, sağlık giderleri yükümlülükleri gibi giderleri kapsar.

Ancak bu giderlerin karşılanması, karşılayacak eşin maddi ve alım gücü nispetindedir. Şöyle ki; çocuğun velayetini hak eden eş, iştirak nafakasını ödeme sorumluluğunda olan eşin maddi geçimliliğini zedeleyecek miktarda ödemeler talep edemez.

Ayrılık kararının kesinleşmesi ile; daha önce mahkemede ödenmesi karar verilen tedbir nafakası hukuken geçerliliğini yitirir ve ve yaşamsal faaliyetlerin devam ettirilmesi için yapılacak ödemeler iştirak davası adı altında ödenmeye devam edilir.

İştirak Nafakası

İştirak nafakası velayeti alan eşin karşı tarafa açtığı bir tür nafaka davasıdır. Reşit olmayan çocuğun lehine hakim tarafından herhangi bir talep olmadan açılabilir. İştirak nafakasının açılması için eşlerin kusur durumu dikkate alınmaz.

Çünkü nafaka davasında amaç çocuğun sağlıklı yetiştirilmesi başta olmak üzere her türlü gideriniz işler tarafından paylaşımıdır. Velayet hakkına sahip olan eşin tek başına çocuğun giderini karşılayamaması halinde diğer ebeveynin katkısı olmasını sağlamaktır.

2024 İştirak Nafakası

İştirak nafakası açma hakkı çocuğun velayetine sahip olan anneye ya da babaya aittir. Ancak gerekli şartların yerine getirilmesi ya da çocuğun ayırt etme gücüne sahip olmaması halinde atanan vasi ya da kayyum da dava açma hakkına sahiptir.

Çocuğun ayırt etme gücü olması halinde hak, reşit olmayan çocuk tarafından da kullanılabilir. Evlilik dışı doğan çocuklarda ise durum farklıdır Yargıtay 3. dairesinin aldığı karara göre evlilik dışı doğan çocuk için annenin talep ettiği iştirak nafakası reddedilmiştir.

Nafakanın verilme gerekçesi sadece çocuktur, anlaşmalı boşanma davalarında taraflar arasında imzalanan protokole göre nafaka talep edilmeyecek kararlaştırılmış olabilir. Ancak bu durum velayet hakkına sahip olan eşin ya da çocuğun talepte bulunamayacağı şeklinde yorumlanamaz.

İhtiyaçlar çerçevesinde çocuğa bakmakla yükümlü olan ebeveyn ya da çocuğun kendisi nafaka talebinde bulunabilir. Evlilik dışı doğan çocuklarda önemli olan soy bağının kurulmuş olmasıdır. Ancak bu durum karşısında anne çocuğun bakımı için babadan nafaka talebinde bulunabilir.

Mahkeme tedbir nafakası olarak bağlanan nafakanın boşanma sürecinin ardından iştirak nafakası olarak ödenmesine karar verebilir. İştirak nafakası davalarında görevli olan mahkeme aile mahkemesidir.

İştirak Nafakasının Azaltılması

Türk Medeni Kanunu’nun 331. maddesi durum değişikliği olması halinde nafakanın azaltılmasını düzenlemiş durumdadır. Nafaka ödeyen ebeveyn mahkemece belirlenen nafaka miktarının değiştirilmesini isteyebilir. Ya da tamamen ortadan kaldırılması konusunda talepte bulunabilir.

Mahkeme heyetinin ya da hakimin iştirak nafakasının verilmesi ya da nafaka miktarının azaltılması konusunda re’sen bir değişiklik yapması mümkün değildir. Nafakanın azaltılması ya da değişiklik yapılması tamamı ile talebe bağlıdır.

İlgili kanuna göre bu konuda herhangi bir süre belirlenmiş değildir. Yeni bir durumun gerçekleşmesi halinde harekette bulunmak söz konusudur. Dolayısı ile mahkemenin üzerinden geçen sürenin nafaka azaltılması ya da nafakanın tamamen kaldırılması konusunda herhangi bir önemi yoktur.

Mahkeme heyeti için öncelik, ortaya çıkan yeni durumdur. İştirak nafakası her ay peşin olarak bunu Türk Medeni Kanunu 330/2 maddesi gereği hükme bağlamıştır. Hüküm nafakanın sadece para ile ödenmesini bilinmemektedir.

Taraflar arasında herhangi bir anlaşma olmaması halinde nafakanın ödeneceği para birimi Türk Lirasıdır. Kanuna göre nafakanın miktarı kadar önemli olan ödenme zamanıdır. Mahkeme heyeti zamanı nafakayı ödeyecek kişinin gelir zamanına ya da çocuğun giderlerin yoğun olduğu zamana göre belirler.

Tedbir İştirak Nafakası

Boşanma davası süre içerisinde velayet hakkını kullanan eş çocukların geçimine katkıda bulunması için karşı taraftan dava süresi içerisinde tedbir nafakası talep eder. Mahkeme tarafından belirlenen tedbir nafakası boşanma işleminin ardından iştirak nafakası olarak devam eder.

Boşanma çocuğun bakımında velayet hakkı verilmeyen ebeveynin bakım masraflarına katılma sorumluluğunun sonlandığı anlamına gelmez. Aksine her iki ebeveynde çocuğun ihtiyaçlarının karşılanması ve bakımı konusunda eşit sorumluluğa sahiptir. Mahkeme heyeti çocuğun korunmasına yönelik olan nafakaya re’sen karar verebilir.

Nafakada belirlenecek olan miktar ödeyecek olan taraf ile alacak olan tarafın maddi durumuna ve çocuğun ihtiyaçlarına göre belirlenir. İştirak nafakasının ödeme süreci çocuk 18 yaşını doldurana kadar devam eder.

Ama 18 yaşını doldurmasına rağmen halen eğitim hayatı devam ediyorsa nafakanın ödenmesine devam edilir. Ancak nafaka ödenir ölmesi ya da çocuğun evlenmesi halinde nafaka kendiliğinden kesilir.

İştirak Nafakası Ne Kadar 2024

Çocuğun menfaati için ödenecek olan nafaka başta paranın alım gücü bir çocuğun genel ihtiyaçlarına uygun olarak belirlenir. Ardından çocuğun yaşı, eğitim durumu anne ve babanın mali durumları da gözetilir.

Nafakanın belirlenmesinde medeni kanunun 4. maddesinde yer alan konularda dikkate alınır. Aynı zamanda çocuğun başka bir gelirinin olup olmadığı da göz önünde bulundurulur. Nafaka miktarının belirlenmesi için;

  • Çocuğun ihtiyaçları.
  • Eşlerin mali ve sosyal durumları.
  • Çocuğun gelirleri.
  • Hakimin takdir yetkisi gibi ölçütler dikkate alınır.

Çocuğun ihtiyaçları kapsamında ise yiyecek, giyecek, barınma, sağlık, eğitim, ulaşım, harçlık bir dinlenme giderleri dikkate alınır. Nafakayı ödemekle yükümlü olan tarafın ekonomik gücünün olmaması halinde yükümlülük ortadan kalkar.

Ancak çocuğa bakmakla yükümlü olan eşin mali gücünün bunu karşılayamaması halinde karşı tarafa ait olan sorumluluk mali gücü olmamasına rağmen ortadan kalkmaz.

İştirak Nafakası Hesaplama 2024

Boşanma davalarının sonlandırılmasından sonra çocuğun bakımını üstlenen eşe aile mahkemesi tarafından iştirak nafakası bağlanır. Nafakada amaç çocuğun bakım giderlerinin karşılanmasıdır. Dolayısı ile nafaka olarak bağlanan miktar çocuğun tüm giderlerini kapsar.

Giderlerin içerisinde yiyecek ve giyecek başta olmak üzere eğitiminden sağlığına, ulaşımından tatiline hatta harçlığına kadar pek çok gider kalemi yer alır. Ancak nafaka miktarının hesaplanmasında ödemekle yükümlü olan anne ya da babanın mali gücü de dikkate alınır. Aynı şekilde nafakayı alacak olan ebeveynin ekonomik gücü de belirlenecek olan iştirak nafakası hesaplaması içerisinde yer alır.

İştirak nafakası hesaplaması Türk Medeni Kanunu’nun ilgili maddeleri gereğince hükme bağlanmıştır. Nafakanın hangi oranda ve hangi şartlarda bağlanacağı kanun maddelerine göre düzenlenmiş durumdadır.

Anne ve babanın boşanması çocuğun bakımında velayeti almayan tarafın sorumlu tutulmaması anlamını taşımaz. Çocuk 18 yaşını doldurana kadar bakımından hem anne hem de baba sorumludur.

Çocuğun üstün yararına göre velayet hakkını alan tarafın sorumluluğu kadar diğer ebeveynin de sorumluluğu aynı orandadır. Anne ve baba çocuğun reşit olana kadar tüm giderlerini karşılamakla hem kanunen hem de vicdanen sorumludur.

İştirak Nafakası Dilekçe Örneği

Çocuğu velayetinden ve bakımından sorumlu olan ebeveyn, karşı tarafa hem iştirak nafakası hem de iştirak nafakası arttırma davası açabilir. Her ikisi için de farklı dilekçelerim hazırlanması gerekir. İştirak nafakası dilekçesinde önemli olan talebin doğru ve yasal süreç çerçevesinde hazırlanmasıdır.

Nafakanın koşullarında öncelik nafakayı ödeyecek olan ebeveynin ekonomik gücüdür. Nafakanın miktarını belirleyecek olan kişinin sosyal ve ekonomik durumudur dolayısıyla dilekçede bu konuya titizlikle yaklaşılmalıdır.

Kanunlar çocuğun üstün yararına yönelik hareket etmesinden dolayı boşanma davası devam ederken taraflar talep etmese dahi mahkeme nafaka ödenmesine karar verebilir. İştirak nafakası talep etmek için herhangi bir şekilde yasal bir süreç bulunmaz.

Boşanma sonrasında velayeti alan ebeveyn nafaka bağlanması için talepte bulunabilir. Nafakanın bağlanması için verilecek olan kararda eşlerin boşanma nedeni dikkate alınmaz. Aynı zamanda henüz boşanmamış ancak ayrı yaşayan çiftlerde nafaka talebinde bulunmak için dava açar.

Bu tür davalarda yetki tamamı ile aile mahkemesine bağlıdır, başka bir mahkemede açılan nafaka davası görevsizlikten dolayı reddedilir. Ancak aile mahkemesinin olmadığı il ya da ilçelerde Asliye Hukuk Mahkemesi, Aile Mahkemesi sıfatı ile davaya bakar.

İştirak Nafakası Nasıl Hesaplanır

Çocuk için ödenen iştirak nafakası miktarı hesaplanırken dikkate alınan birçok unsur vardır. Başta çocuğun yaşı olmak üzere eğitimi, mevcut ekonomik şartlarda paranın alım gücü bir çocuğun genel ihtiyaçları gözetilir.

Aynı zamanda mahkeme tarafından Türk Medeni Kanunu’nun 4. maddesinde yer alan konular dikkate alınarak hesaplama yapılır. Bunlarla birlikte nafakayı ödeyecek olan eşin sosyal ve ekonomik durumu da incelenir.

Çocuğun yaşı ve eğitim düzeyi nafakanın belirlenmesinde oldukça etkilidir. İlköğrenim öğrencisi olan çocuğa bağlanan nafaka ile üniversite çağındaki bir öğrenci için bağlanan nafaka miktarı aynı olmaz. Mahkeme tarafından aylık ve peşin olarak ödenmesine karar verilen iştirak nafakası ilerleyen süreçte arttırılır.

Her yıl belirlenen TEFE/TÜFE, DİE, altın fiyatları endeksi ya da döviz artış kuru gibi birçok konu iştirak nafakasının artırılmasında etkilidir. Mahkeme heyeti tarafından yargılama sürecinde yıllık olarak artırım miktarı belirlenmemiş olması halinde uyarlama davası açılabilir.

Nafaka tahsil edilmez ya da edilemezse cebri icra ile alınabilir. Türk Medeni Kanunu nafaka tahsilini kolaylaştırmak için durumdadır. Bu tedbirler kapsamında nafaka alacaklısının İflas Kanununa göre ilk sırada yer alır. Aynı zamanda emekli maaşına da nafaka alacaklısı tarafından haciz konulabilir.

Maaşa konan hacizlerde aylık nafaka miktarının tamamı maaşından kesilir. Tüm bunlara ek olarak nafakayı ödemeyen taraf, şartların mevcut olması halinde 3 aya kadar tazyik hapsine mahkum edilir.

İştirak Nafakasının Kaldırılması

Nafakanın kaldırılması davasında mahkeme heyeti mevcut şartların değişip değişmediği konusuna öncelik verir. Çocuğun 18 yaşını doldurması ve eğitim hayatının sonlanması halinde iştirak nafakası kaldırılır.

Aynı zamanda çocuğun evlenmesi durumu da nafakanın kaldırılması için bir gerekçedir. Bunların dışında nafakayı ödemekle sorumlu olan ebeveynin ekonomik gücünde yaşanan değişiklik sonrası aile mahkemesinde açılacak dava ile nafakanın kaldırılması söz konusudur.

Nafaka kaldırılma davasının açılabilmesi için;

  • Nafakayı alan tarafın maddi zorluktan kurtulması gerekir.
  • Nafakayı ödeyecek tarafın sosyal ve ekonomik şartlarının önemli ölçüde gerilemesi gerekir.
  • İştirak nafakasının kaldırılması davasında önemli olan gerekçenin gerçekleştiği tarihtir.

Nafaka kaldırılmasında dava açabilmek için herhangi bir zaman aşımı süresi ya da hak düşürücü süre kanunen öngörülmez. Nafakayı ödeyemeyecek durumun ortaya çıkması kaldırılması için yeterlidir.

Nafaka kaldırılma davasında görevli olan mahkeme aile mahkemesidir, karşı tarafın ikamet ettiği bölgede bulunan aile mahkemesinde nafaka kaldırma davası açılabilir. Çocuk 18 yaşını doldurana kadar nafaka ödemekle yükümlü olan taraf yükümlülüğünü yerine getirmek zorundadır.

18 yaşını doldurmuş ancak eğitim hayatını sürdüren bir çocuk için ebeveyn nafaka ödemeye devam eder. Bu durumda iştirak nafakası yardım nafakasına dönüşür, bu durum Türk Medeni Kanunu’nun 328 maddesinin 2. fıkrasında açıkça belirtilmektedir. Ancak çocuğun ölümü halinde nafaka kendiliğinden ortadan kalkar.

Kamu düzeni ile alakalı olmasından dolayı feragati mümkün olmayan nafaka anlaşmalı boşanmalarda da talep edilebilir. Bu konuda kanunun ilgili maddesi herhangi bir düzenlemeye yer vermemiştir. Dolayısıyla anlaşmalı boşanma protokolüne rağmen velayeti alan taraf nafaka talep edebilir.

Evlilik birliği sona ermesi durumunda ödenen iştirak nafakası halen devam eden evliliklerde ödenmez. Boşanan eşlerin çocuğun bakım ve eğitim giderlerini gücü oranında katılması yükümlülüğü vardır.

İştirak davasında genel kurallar nelerdir?

  • Çocuğun 18 yaşından küçük olması
  • Nafaka borçlusunun hayatta olması
  • Çocuğun ergin olduktan sonra eğitim hayatına devam etmesi

İştirak nafakasında kural; velayeti diğer eşe verilen çocuğun ergin olmaması yani 18 yaşından küçük olmadır. Ancak çocuk ergin hayata geçmiş ve eğitim hayatında devam etmekte olabilir. Bu gibi durumlarda bu nafaka çocuğa ödenmeye devam etmelidir. (TMK m.182/2)

İştirak nafakası için dava açmaya yoluna gidebilecekler

Boşanma davası neticesinde, çocuğun tüm genel ihtiyaçlarını gidermek maksatlı hakkedeceği nafaka bedeli için, çocuğun velayetini haketmiş ve tüm bakımını üstlenmiş eşlerden biri velayeti bulunmayan eşin aleyhinde iştirak nafakası dava açma hakkına haizdir. Bu kişinin açamadığı durumlarda ise şu kişiler tarafından iştirak nafakası davası açılabilir:

  • Çocuğa atanan kayyım
  • Vasi
  • Temyiz kudretine sahip çocuk

İştirak nafakası ne zamana kadar ödenir?

İştirak davası bakmakla yükümlü olunan çocuk 18 yaşına gelene kadar ödenmeye devam edilir. Nafaka borçlusunun yaşamını yitirmesi halinde nafaka ödenmesi son bulur. Ayrıca; çocuk 18 yaşına gelip eğitim ve öğretim hayatına devam etmemesi durumunda nafaka borçlusu eş artık bu nakafadan sorumlu tutulmaz. Çocuk eğitimini tamamladıktan sonra ya da eğitimine devam etmeyip evlenme kararı alınca da nafaka kesilir.

İştirak nafakası  davası neye göre hesaplanır?

İştirak nafakası hesaplanırken günümüz yaşam koşulları, paranın alım piyasası, çocuğun yaşı, eğitim durumu, nafaka borçlusunun maddi anlamda alım gücü de gözetilir. (TMK m. 330) Bu alınan karar MK. M 4’teki hususları göz önünde bulundurarak hakim tarafından takdir edilir.

Bu durumda ilköğretim çağında olacak çocukla lise ya da üniversite çağındaki çocuğun alacağı nafaka miktarı aynı olmayacağı gibi, maddi gelirleri farklılık göstereceği için nafaka borçlularının da ödemesi karar verilen miktar değişkenlik gösterecektir. Ayrıca; maddi durumu iyi olan velayet sahibi eş ile maddi durumu iyi olmayan velayet sahibi eşin yanında kalacak çocuğun hak ettiği nafaka ödemesi kesinlikle aynı olmayacaktır.

İştirak nafakasının arttırılmasına karar verilmesi

Kişinin nafaka verilmesine karar verilen dönem ile nafaka ödemeye devam ettiği süre içerisindeki iratı eşit olması koşulu ile aynı seviyede ödenmeye devam eder. Dönem başı ile dönem sonu geliri farklılık gösteren bireylerde bu miktarda farklılık gösterir. Nafaka borçlusu kişinin mali durumu bir takvim yılı içerisinde nispeten ya da oldukça iyi duruma gelmesi ile iştirak nafakasında arttırma meydana gelir.

Diğer bir yandan; nafaka hak eden çocuk lise ya da üniversiteye başladığında da iştirak nafakasında artış olmalıdır.

Gelecek yıllarda nafaka borçlusunun maddi durumu değişmesi halinde nafaka borçlusu ya da nafakası alacaklısı nafaka uyarlama davası açabilir.

Tüm bunlardan kasıt nafaka alacaklısını değişen yaşam koşulları ve piyasa değerlerine karşı gerek TEFE/TÜFE, Döviz Artış Kuru,Altın fiyatları ve DİE’ye göre koruma altına almaktır. Bununla birlikte; nafaka borçlusunun safi gelir düzeyinde meydana gelebilecek olumsuz  değişimlerine karşın ödeme koşullarının değiştirilmesinin mümkün kılmak amacı ile düzenleme yolu açık tutulur. Bu sebeple hakim, gelecek yıllara ait ödeme planlarının ucunu açık bırakır, belirlemez ya da ödenecek miktarları belirtebilir.

İştirak nafakasının ödenmemesi durumunda

Kanunlarda belirtilen maddeler, iştirak nafakasının kolay ödenmesi birçok tedbire dayandırılmıştır. Tüm bu maddelere rağmen ödemesini aksatan  nafaka borçluları aleyhinde cebri icra davası açılarak ödeme tahsil edilmeye çalışılır.

  • Nafaka alacaklarının tahsili söz konusu olmadığı durumlarda nafaka borçlusunun maaşına haciz konabilir.
  • Nafaka alacakları için maaşa konacak haciz emekli maaşları için de geçerlidir.
  • Nafaka borçlusunun maaşında haciz bulunsa bile aylık nafaka ödemeleri hacizlerden ayrı olarak maaştan tahsil edilir.
  • Dolayısıyla; nafaka borçlusunun sahip olduğu mülk ve gayrimenkul mallarının icra yolu ile satışına gidilecek ve satıştan alınan gelir ile fiilen nafakaya sahip olan çocuğa ödeme yapılmaya devam edilir.

Şayet; nafaka borçlusu hala nafaka borcunu hak sahibine ödememekte ısrar ediyor ise; nafaka alacaklısının şikayeti üzerine İİK. 334. maddesine göre tazyik hapsi kaçınılmaz olacaktır.

İştirak nafakasında zamanaşımı var mıdır?

Tarafların mahkeme sonucunda meydana gelen mahkeme ilamları neticesinde verilen diğer kararlar 10 yıl içinde kullanılması gerekmektedir. Aksi takdirde nafaka hakkı zaman aşımına uğrar.

Iştirak nafakası davasını kim açar?
Ayırt etme gücüne sahip olan kişiler iştirak nafakası açabilir. Türk Medeni Kanunu’nun 329. maddesi gereğince ayırt etme gücüne sahip olmayan kişilerin iştirak nafakası açması mümkün değildir.
5000 TL maaş alan ne kadar nafaka verir?
5000 TL maaş alan kişi 1250 TL değerinde nafaka verir. Bu tutar yüzde altmış oranına göre farklılık gösterebilir. Gelir durumuna bağlantılı olarak yükselmesi mümkün.
Nafaka davası avukatsız açılır mı?
Nafaka açılmasında avukat zorunluluğu bulunmaz. Ancak nafaka dava sürecinde kişinin lehine sonuçlanabilmesi için detaylı bilgiler avukatla birlikte daha mümkün olur.
Iştirak nafakası ne zaman talep edilir?
İştirak nafakasının ne zaman talep edileceğine dair net bir durum söz konusu değildir. Genel anlamda boşanma davasında, nafaka talebi gerçekleşir.

İlginizi Çekebilir;

İştirak Nafakası | Tedbir İştirak Nafakası

İştirak Nafakası Nedir?

Nafaka Avukatı | İstanbul Nafaka Avukatı

Boşanma Süreci ve Çocuklar İçin Eğitim Nafakası Talebi

Boşanma Davalarında Nafaka

Yorum yapın

Hemen Ara