Bireylerin kanuna aykırı bir şekilde üstünün aranması, hiçbir neden göstermeden eşyasının aranması, Türk Ceza Kanunu’nda Haksız Arama Suçu olarak geçer. Buna göre hiçbir neden göstermeden kişinin üzerini ve eşyasını arayan kamuda çalışan görevliye Haksız Arama Suçu ve Cezası olarak üç aydan bir yıla kadar hapis cezası uygun görülmüştür.
Türk Ceza Kanunu’nun 120. Maddesine göre bu şekilde bir arama, kişinin hürriyetinin ihlali kapsamına girmektedir. Kamu görevlisinin yaptığı bu şekildeki haksız bir arama, kişilik onuruna bir tehdit olarak özel hayatın gizliliğinin de ihlal edilmesi anlamına gelmektedir.
Haksız Arama Suçu Cezası Nedir?
Türk Ceza Kanunu’nun 120. Maddesine uyarınca Haksız Arama Suçu ve Cezası olarak suçu işleyen kamu görevlisine üç aydan bir yıla kadar hapis cezası verilmektedir. Ancak Hâkimin takdirine göre ceza kanunumuzun 50/1. Maddesine göre para cezasına ya da gösterilecek seçenek yaptırımlarından birine de çevrilme ihtimali bulunmaktadır.
Eğer Hâkim, cezayı adli para cezasına çevirmişse Türk Ceza Kanunu’nun 52/2. Maddesine göre uygun görülen değerlerin bir miktarı hapis cezası ile çarpılarak kamu görevlisinin adli para cezası belirlenmiş olmaktadır.
Diğer yandan Türk Ceza Kanunu’nun 51. Maddesine göre adli para cezası ve diğer seçenek yaptırımlarının ertelenmesi mümkün değildir. Bunun yanında adli para cezası verildiğinde suçu işleyen görevlinin TCK’nın 53. Maddesine göre belli haklarından da yoksun olması gibi bir durumu bulunmamaktadır. Verilen ceza hapis cezası ile kanunun 53. Maddesi ve 1. Fıkrasına göre suçlu görevliye verilen haklar da işlediği suç yüzünden hapis cezası tamamlanıncaya kadar geri verilmez. Bir diğer önemli husus ise kısa süreli hapis cezasının ertelenmiş olduğu suçlular ve suçu işlediği sırada henüz on sekiz yaşını doldurmamış olanlardır. Bu kişilere, kanunun 53. Maddesinin 1. Fıkrasında bulunan hüküm uygulanmamaktadır.
Haksız Arama Suçu Soruşturması Nasıl Yapılır?
Kamu görevlisinin Haksız Arama Suçu ve Cezası soruşturması, özel soruşturma usullerine göre yapılır. Haksız arama suçu, jandarma, polis güçleri, sahil güvenlik görevlileri ve gümrük muhafaza kolluk görevlileri tarafından işlenebilir. Görevli kişi suçun işlenmesinin ardından soruşturmaya alınır. Bunun yapılabilmesi için görevlinin adli görevini yerine getirirken haksız yere kişiyi araması gerekmektedir. Bu durumda haksız arama suçu soruşturması, genel hükümlerin kararlarına göre yani CMK’nın 161/5. Maddesine göre Cumhuriyet Savcısı tarafından direk yapılır.
Haksız Arama Suçu ve Cezası Zamanaşımı
Haksız arama suçu şikâyete tabi suçlar sınıfına girmediği için kimseye bağlı olmadan savcılık tarafından soruşturulmaktadır. Bu yüzden haksız arama suçunun şikâyet süresi de olmaz. Bu tür durumlarda kamu davasına dahil olan ve şikâyet eden biri olsa da şikâyetten vazgeçilebilir. Ancak bu şikâyetten vazgeçme durumu ceza davasının düşmesini sağlamaz.
Haksız arama suçunda dava zamanaşımı süresine uyulması gerekir. Bu süre içinde suça maruz kalan kişilerin ihbar ve şikâyet dilekçesini savcılığa vermesi gerekir. Haksız arama suçunun dava zamanaşımı süresi 8 yıl olarak belirlenmiştir. Eğer suçun işlediği zamandan beri belli bir zaman geçmiş ve bu süre içinde dava açılmamış ya da dava açılmıştır ancak kanuni süre içinde sonuca varılamamış olabilir. Bu durumda haksız arama suçu ve cezası zamanaşımına uğrar. Buna göre ceza davasının düşmesi durumu ortaya çıkabilir.
Haksız Arama Suçuna Hangi Mahkemeler Bakar?
Haksız arama suçu ve cezası ile ilgili yargılama Asliye Ceza Mahkemesi’nin görevidir. Kamu görevlisinin görevli olduğu zamanın dışında yaptığı haksız arama suçu, savcılığa bildirildiği sürece Cumhuriyet Savcılığı tarafından soruşturulmakta ve hüküm Asliye Ceza Mahkemesi’nde verilmektedir.
İlginizi Çekebilir;
Doğu Mahallesi İş Kazası Avukatı
Trafik Kazası Davalarında Zamanaşımı
“Haksız Arama Suçu ve Cezası (TCK 120)” üzerine 4 yorum