Kişi vefat ettiğinde mirasını istediği kişiye bırakabilme hakkına sahiptir. Ancak bazı durumlar istisna içermektedir. Mirasçıların saklı payı (mahfuz hissesi) ölen kişi tarafından başkasına bırakılamamaktadır. Bu hak; tasarruflarla ortadan kaldırılamayan, dokunulmaz bir haktır. 4721 sayılı Medeni Kanunun 506. Maddesi, mirasta saklı payda herhangi bir değişiklik yapılamayacağıyla ilgilidir. Miras bırakan kişinin miras bıraktığı saklı pay üzerinden tasarrufta bulunamamaktadırlar. Saklı payda miras hakkı; birinci zümre olarak kabul edilen miras bırakanın altsoyu,çocuklar, torunlar, torun çocuklarıdır. İkinci zümre ölenin anne ve babası ve kanunlara son olarak sağ kalan eşe de saklı pay hakkı tanımaktadır.

• Altsoyda Saklı Pay

Kişi vefat ettikten sonra kalan miras payından aile bireylerine ne kadar verileceği kanunlar tarafından belirlenmiştir. Her halukarda kişinin mirasının dörtte biri eşine kalmakta birlikte kalan dörtte üçlük kesim çocuğunun hakkı sayılmaktadır. Kişi, mirasının dörtte üçünü çocuğuna bırakmak istemese bile kanunlar bu payın yarısını çocuğun payı olarak saklı tutmaktadır. Böylelikle saklı pay, (mahfuz hisse) yasal mirasın yüzde elli oranını kapsamaktadır. Demin de belirtildiği üzere, miras bırakan kişinin, mirasçıların saklı paylarını devredebilme,değiştirmebilme ya da yok sayabilme hükümleri bulunmamaktadır.

• Eşin Saklı Payı

Sağ kalan eşin saklı payı ise, mirasın diğer aile fertleriyle paylaşılması durumunda mirasın tamamını oluşturmaktadır. Diğer aile fertlerinden kasıt, ölen kişinin hayattaki anne ve babasıdır. Şayet bu şekilde bir paylaşım yoksa kendi payı olan dörtte üçlük kesimden faydalanmaktadır.

• Anne ve Babanın Saklı Payı

Ölen kişinin ailesi sadece kendisinden ve eşinden oluşuyorsa, çocuğu yoksa miras hakkının yarısını eşinin hakkı olmakla birlikte kalan yarısı da anne ve babasına aittir. Ancak kişinin vefatının ardından vasiyetnamede anne ve babasına hiçbir pay bırakmamış olsa bile kanun, anne ve babaya miras hakkından dörtte birlik bir pay tanıyarak bu payı anne ve babanın saklı payı(mahfuz hisse) olarak kabul etmiştir.

Saklı Payın Koşula Bağlanmayışı ve Dava Sebepleri : Mirasçı saklı payının ihlal edildiğini düşünüyorsa bu durumda dava açma hakkı bulunmaktadır. Tenkis davası olarak adlandırılan bu dava, kişi vefat ettikten sonra açılabilir. Ölen kişi, mirasçılarının saklı payı hak etmesi için herhangi bir koşul, kural öne sürememektedir. Tenkis davası açmak isteyen mirasçılar, vefat eden kişinin ikamet ettiği asliye hukuk mahkemesine dava açma hakları bulunmaktadır.

Ölen kişi mirasçılarına pay vermek istemeyip, onlardan mal kaçırma fikrine kapılacak olursa kanunlar kaçırılan mal üzerinden mirasçıların her zaman haklarının olduğunu savunmaktadır. Öyle ki kişi sağlığında taşınmazı veya arsasını başka bir kişinin üzerine geçirmesi veya satması durumunda mirasçılar buna red edebilmektedirler. Mirasçılar satış iptali veya tapu iptali davası açmaları durumunda muris muvazaa davasından da faydalanabilirler.

İlginizi Çekebilir;

Evlatlığın Saklı Payı Var Mıdır?

Evlatlığın Saklı Payı Var Mıdır? Yapılan Vasiyetnameden Dönmek Mümkün Müdür?

Evlatlıklar Evlat Edinene Mirasçı Olabilir mi?

MİRAS HUKUKU