Evlilik, başlangıcı ile olduğu kadar bitişiyle de gündem yaratan bir olaydır. Evlilik kurumunu derinden sarsan bazı durumlar sonucunda evliliğin sürdürülmesi olanaksız hale geldiğinde bu durum dava konusu olabilir. Anlaşmalı boşanma durumlarının haricinde dava süreci yıllar alabilir. Özellikle velayet davalarının eşlik ettiği boşanmalarda sürecin daha da uzaması muhtemeldir.
Boşanma süreci, boşanma davalarının çeşitlerine göre farklılık göstermekle birlikte oldukça yorucu ve yıpratıcı olabilmektedir. Doğru avukat seçimi, sorunun ve dava konusunun doğru tespiti ile uygun tanık ifadeleri davaların hem süresini kısaltabilir hem de istenen sonuca ulaşma ihtimalini arttırır.
Boşanma Süreci Hakkında
Boşanma davalarında iki farklı nedene yönelik dava türü mevcuttur. Bunlardan bir tanesi genel nedene dayanan davalardır. Bu genel türdeki davalar içerisinde belirtilen evlilik birliğinin sarsılması vardır ki en çok dava konusu olan nedenlerden biridir. Bir diğeri anlaşmalı boşanma davasıdır ve azımsanmayacak kadar bir yüzdeyi de bu davalar oluşturmaktadır. Anlaşmalı boşanma durumunda hem mahkemelerin iş yükü hafifler hem de taraflar kısa sürede hayatlarına devam edip yaşamlarındaki yeni sürece uyum sağlamaya başlayabilirler. Fiili ayrılık, yani tarafların uzun süreli ayrı yaşamaları durumlarında ise gerek şart, öncesinde açılmış ve reddedilmiş bir boşanma davasının mevcudiyetidir. Dava türlerinden bir diğeri özel nedenli davalardır. Özel nedenli davalar; hayata kasıt, çok kötü muamele, yüz kızartıcı suçlardan kaynaklanan suç işleme nedeniyle, haysiyetsiz hayat sürme yahut zina nedeniyle gibi sıralanabilir. Akıl hastalığı da özel sebepler arasında yer alan boşanma sebeplerindendir.
Gerekçesi ne olursa olsun boşanma süreci zor ve sancılı bir dönemdir ve hem davacı hem de davalı taraf açısından tarifsiz sıkıntılara yol açabilmektedir. Yaşam tarzları kökten değişebilir, varsa çocuklarının velayeti ile ilgili sorunlar yaşanabilir; bu süreçte yaşanan tatsız olaylar sebebiyle ailevi sorunlar yaşayabilirler. Bunlara ek olarak iş yaşamları da bu olumsuzluklardan payını alabilmektedir zaman zaman.
Gerekçeleri bir yana boşanma olayının kendisi, kanunda belirli şart ve usullere başlanmıştır. Bu minvalde boşanma davası vekil olmadan da açılabilirse de özellikle alanında uzman ve nitelikli bir dava vekili iştirakinde dava daha sağlıklı bir gidişatta ilerler ve olası hak kayıpları önlenmiş olur. Kuşkusuz ki dava vekili, hukuki işlem süreçlerine ortalama bir insandan daha fazla hâkimdir. Dava dilekçesinin verilmesi, sanıkların tayini, olası delillerin toparlanması ile dava konusuna en uygun gerekçeyi mahkemeye sunma gibi daha birçok işlem dava vekili tarafından titizlikle yerine getirilmektedir.
Sürecin Başlangıcı: Dava Dilekçesinin Mahkemeye Sunulması
Dava dilekçesinin hazırlanıp mahkemeye ibrazı ile boşanma süreci resmen başlamış olur. Bu dilekçenin içermesi gereken en önemli unsur kuşkusuz ki davaya gerekçe oluşturan fiil ya da fiillerdir. Bu durumda dava gerekçesinin ayrıntılı bir açıklaması davanın seyrini etkileyebileceği gibi, taraflara da kendilerini ifade hususunda yardımcı olacağı aşikârdır. Davanın açılacağı mahkeme de önem arz eden bir konudur. Bu mahkemenin, davalı ya da davacının yerleşim yerinde olması gereklidir. Ola ki dava açılacağı dönemde ve öncesinde eşler ayrı yaşıyor ise en az altı aydan bu yana yaşadıkları yerin mahkemesine de açılmaktadır. Hâlen birlikte yaşıyorlar ise yine yaşadıkları yerin yerel mahkemesine dava dilekçesi sunulmaktadır. Dava dilekçesinde bulunması gerekenler:
- Boşanma isteminin ifadesi
- Boşanma isteminin nedeni
- Boşanma isteminin gerekçesi
- Varsa tazminat talebi
- Varsa çocuk veya çocukların velayet talebi
- Varsa nafaka talebi
Tüm bu unsurlar dilekçede açık ve ayrıntılı biçimde belirtilerek süreç başlamış olur. Bundan sonra mahkemenin belirlediği tarihe kadar gerekli deliller toplanıp tanıklarla görüşülmektedir. Mahkeme de bu süreçte davaya yönelik gerekli hazırlıkları yaparak ona göre bir tarih belirler.
Davanın Niteliği
Davanın niteliğine yani çekişmeli yahut anlaşmalı oluşuna göre mahkemenin seyri çok farklı kanallar izler. Anlaşmalı boşanmalarda, özellikle taraflar dava görülmeden önce vekilleri aracılığıyla boşanma protokolü hazırlayıp imzaladılarsa tek duruşmada davanın sonuçlanması dahi mümkün olabilmektedir. Fakat mahkeme sadece protokolü baz alamaz. Tarafların şahsen beyanları da gereklidir. Aksi takdirde hâkim, anlaşmalı boşanma protokolünün gerçekliğine kanaat getirmemektedir. Eşlerin her ikisinin de ayrı ayrı kimsenin tesiri altında kalmadan ve iradi olarak boşanmak isteği ve kararı verdiklerini hâkime şahsen açıklamaları yerinde olur. Bu durumda hâkimin takdirinin davanın kabulü yönünde olması muhtemeldir. Anlaşmalı boşanmada önem arz eden bir diğer husus ise anlaşmalı boşanma için gerek şartın tarafların bir yıl evli kalmış olmaları gereğidir.
Çekişmeli davalarda ise durum daha karmaşık bir hâl almaktadır. Taraflardan birinin davaya itirazı davanın uzamasına sebebiyet vermektedir. Ülkemizde mahkemelerin iş yükü de düşünülürse duruşma tarihleri arasında geçen sürenin uzunluğu da dikkate alındığında davanın yıllarca sürmesi ihtimal dahilinde olabilmekte.
Boşanmaya gerekçe husus taraflardan birinin kusurlu davranışları sebebiyle birlikte yaşamanın çekilmez duruma gelmesi olabilir ki davaların önemli bir kısmı bu gerekçeye dayanmaktadır. Ancak bazı davalarda her iki tarafın da kusurlu olması mevzu bahistir. Bu durumda hangi taraf daha kusurlu ise onun aleyhine karar çıkması olasıdır. Kusurların niteliğinin takdiri hâkime bırakılmıştır. Yasalar, davacı tarafın kusurlarını bu durumda talebinin reddine konu yapmamayı gerekli kılar.
Davanın Niteliği Hakkında
Davanın kabulünden sonra varsa nafaka ve velayet hususu görüşülmektedir. İki durumda da maddi imkanlar ve sağlanan refah önemlidir. Nafaka varsa çocuklar için ve gerekirse yoksulluk nafakası olarak davacı eş için ayrı ayrı ödenebilmektedir.
Birbirleri ile anlaşmayan çiftler zaman içine artan tartışmalardan sonra tek taraflı ya da karşılıklı olarak boşanma davası açabilirler. Dava açılmasından sonuçlanmasına kadar birçok süreçte yer alacak durumlarda, uzman bir avukat tarafından bu sürecin takip edilmesi hem zaman kaybından uzak kalınmasını hem de hak kayıplarını engelleyecektir.
Boşanma sürecine giren eşler, bu sürecin nasıl başlayacağı ve devam edeceği yönünde kendi alanlarında uzman olan avukatlardan davanın tüm seyri hakkında detaylı bilgi alma şansı elde edeceklerdir.
Boşanma Süreci Nasıl İşlemektedir?
Boşanmak için mahkemeye başvurmayı düşünen eşlerin bu süreç başlangıcında dava dilekçesi hazırlanması gerektiğini bilmeleri gerekir. Davanın açılması ve dilekçenin tebliğ edilmesi, ESD araştırmasının yapılması, cevap dilekçesinin hazırlanarak sunulması, cevap dilekçesine cevap verilmesi ve sonrasında bu dilekçeye cevap verilmesi şeklinde devam eden bir süreç gerçekleşmektedir.
Ön inceleme duruşmasının ardından tanıklar dinlenmektedir. Diğer delillerin toplanmasının ardından, esasa ilişkin beyanlar hakime sunulmaktadır. Ve ilk aşama bu şekilde sonlanmaktadır.
Gerekçeli karara tebliğ edildikten sonra, istinaf ya da temyiz için gereken merciiye başvurulması gerekmektedir. Kararın kesinleşmesinin ardından nüfus müdürlüğüne işlenmektedir ve bu sayede süreç tamamlanmaktadır.
Boşanma Davaları Ne Zaman Sonuçlanır?
Anlaşmalı ve çekişmeli davalarda süreç farklı işlemektedir. Çekişmeli davalarda süre daha uzun iken anlaşmalı davalarda davaların sonuçlanması oldukça hızlı olmaktadır. Kararın kesinleşmesi için farklı işlemler ile birlikte 2-3 aylık bir süreci kapsamaktadır.
Çekişmeli davalarda ise, 10-12 ay civarında bitmektedir. Kesinleşmesi ise eğer temyiz edilirse 18-20 ay aralığında tamamlanmaktadır.
Boşanma Davaları Nasıl Açılır?
Birbirleri ile anlaşamayan eşlerin boşanma davası açabilmeleri için, aile mahkemelerine boşanma dilekçesi vermeleri gerekmektedir. Asliye hukuk mahkemeleri bu görevi üstelemiş şekilde görev yapmaktadır.
Asliye hukuk mahkemesine hitaben bir dilekçe yazılmalıdır. Ve bu dilekçeler 3 nüsha şeklinde olmaktadır. Davanın açılmış olarak kabul görmesi için, başvuru harcı, peşin harç ve diğer benzeri harçların, gerekli gider avanslarının yatırılma davanın açılma için gereklidir.
Dava Sürecinde Eşlerden Biri Boşanmadan Vazgeçerse Ne Olur?
Dava sürecinde taraflardan biri boşanmaktan vazgeçmektedir. Bunun genelde iki nedeni olur. Evliliğini sürdürmek istediği için boşanmaktan vazgeçmektedir. Ya da tamamen karşı tarafa acı çektirmek ve onu zor durumda bırakmak için bunu yapmaktadır. Boşanmayı istememek süreci önemli derecede etkileyen bir unsurdur. Taraflardan biri boşanmayı reddederse, dava çekişmeli boşanma davasına döner.
Eşlerden biri boşanma istemezse bu süreçte birçok zorluk çıkartmaktadır. Örneğin açılan davaya gitmemektedir ve bu durumda davayı geciktirmektedir. Ancak burada durum tam tersi şekilde de işler. Çünkü boşanmayı istemeyen tarafın aleyhine deliller sunulursa, davaya gitmediği için kendisini savunma hakkını da kullanamayacaktır. Bu nedenle boşanmak istemeyen taraf davaya giderek kendisini savunmaktadır ve tarafına yöneltilen iddialara cevap vermektedir. Ancak süreci uzatan ve boşanma olmasını etkileyen bir durum değildir. Yani eşlerden biri boşanmak istemese bile davada karara varılarak boşanma gerçekleşmektedir. Eğer tarafların ortak yaşam kurmasına engel olacak durumlar söz konusuysa o zaman boşanmanın gerçekleşmesi gerekir.
Anlaşmalı boşanma çekişmeli boşanmaya göre çok daha kısa sürede sonuçlandığı için daha sancısız bir süreçtir. Ancak daha uzun sürecek ve sancılı olacağı için de masrafları yüksek olabilecektir.
İlginizi Çekebilir;
Anlaşmalı Boşanma Davası Süreçleri
Trafik Kazasında Maddi ve Manevi Tazminat Davası
“Boşanma Süreci” üzerine 4 yorum